Với khí hậu nhiệt đới ẩm, Việt Nam nằm trong “vùng sỏi” châu Á với tỷ lệ sỏi thận, sỏi tiết niệu lên đến 10% dân số và con số này không ngừng gia tăng mỗi năm gây nhiều gánh nặng sức khỏe. Liệu bạn đã hiểu rõ về chứng bệnh này và biết cách phòng tránh chưa? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Tóm tắt bài viết
Sỏi tiết niệu là gì?
Sỏi tiết niệu (sỏi đường tiết niệu) là những tinh thể rắn xuất hiện ở các vị trí khác nhau trong đường niệu và có thể gây nguy hiểm nếu không phát hiện và điều trị sớm.
Nguyên nhân gây sỏi tiết niệu là do đâu?
Thực tế, có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hình thành sỏi tiết niệu, nhưng căn nguyên chính là do sự kết hợp của các yếu tố:
– Nước tiểu bị cô đặc, bị acid hóa khiến các khoáng chất khó hòa tan nên sẽ kết tinh tạo sỏi
– Nồng độ các khoáng chất trong nước tiểu tăng cao
– Nồng độ chất chống kết tinh sỏi (citrate) bị suy giảm
Ngoài ra, nguy cơ sỏi thận, sỏi tiết niệu có thể tăng lên do thói quen thiếu khoa học (uống ít nước, ăn nhiều thịt, nhịn tiểu thường xuyên), tuổi tác (từ 20 – 50 tuổi), các bệnh kèm theo (viêm ruột, tiêu chảy mạn tính, bệnh nhiễm toan ống thận,…), tác dụng phụ của thuốc điều trị.
Các loại sỏi tiết niệu thường gặp
Tùy theo nguyên nhân, vị trí và thành phần, sỏi tiết niệu được phân loại theo những cách khác nhau:
Theo đặc điểm, vị trí sỏi
Đây là cách phân loại phổ biến nhất, được ứng dụng trong lâm sàng để có những giải pháp điều trị phù hợp:
– Sỏi thận: thường gặp nhất, chiếm 40% bao gồm sỏi bể thận, sỏi đài thận, sỏi đài bể thận
– Sỏi niệu quản (sỏi niệu quản trái, sỏi niệu quản phải): chiếm khoảng 28%, chủ yếu do sỏi thận di chuyển xuống, thường gặp ở 3 vị trí hẹp của niệu quản bao gồm:
+ Sỏi niệu quản 1/3 trên: đoạn tiếp nối giữa bể thận và niệu quản
+ Sỏi niệu quản 1/3 giữa: nơi niệu quản bắt chéo qua bó mạch chậu
+ Sỏi niệu quản 1/3 dưới: đoạn nằm trong thành bàng quang, tiếp nối giữa niệu quản và bàng quang
– Sỏi bàng quang: chiếm tỷ lệ 26%
– Sỏi niệu đạo: ít gặp hơn, tỷ lệ khoảng 4%
Sỏi tiết niệu là bệnh rất phổ biến ở Việt Nam
Theo thành phần hóa học của sỏi
Căn cứ vào thành phần khoáng chất, sỏi tiết niệu được chia thành 4 loại là sỏi canxi, sỏi struvite, sỏi acid uric, sỏi cystin
Sỏi canxi
70 – 80% sỏi đường tiết niệu có thành phần là canxi oxalate (màu đen), canxi phosphat (màu vàng nhạt, trắng bẩn) hoặc canxi cacbonat (màu trắng). Nguyên nhân gây sỏi là do nồng độ canxi tăng cao trong nước tiểu, ngoài ra chế độ ăn uống mất cân bằng, thiếu vitamin D, tác dụng phụ của thuốc làm thay đổi khoáng chất này.
Sỏi struvite (sỏi san hô)
Sỏi thường có màu vàng trắng, còn được gọi với tên khác là sỏi nhiễm trùng, chiếm khoảng 10% các loại sỏi đường tiết niệu. Nguồn gốc của tên gọi sỏi san hô là do viên sỏi lấp đầy các nhánh đài thận và khi quan sát trên phim chụp X – quang có hình dạng giống như tảng san hô hoặc sừng của con hươu, nai. Những người có tiền sử viêm đường tiết niệu mạn tính có nguy cơ cao gặp phải loại sỏi này do sự tích tụ các chất thải và độc tố của vi khuẩn.
Sỏi acid uric
Chiếm tỷ lệ khoảng 10 – 15%, sỏi có màu trắng gạch cua, hay gặp ở những người có thói quen uống ít nước, ăn quá nhiều đạm động vật, những người bị bệnh gout. Thành phần purin trong các loại thịt đỏ, nội tạng động vật,… làm tăng chuyển hóa và bài tiết acid uric, khiến chất này bị lắng đọng nhiều ở các tổ chức da, cơ, sụn, thận,…
Sỏi cystine
Đây là loại sỏi rất hiếm gặp, tỷ lệ khoảng 4%. Sỏi nhẵn, có màu vàng nhạt. Nguyên nhân gây sỏi do các rối loạn chuyển hóa di truyền làm đào thải quá nhiều cystine ở thận gây lắng đọng tạo sỏi. Loại sỏi này có tỷ lệ tái phát rất cao.
Sỏi đường tiết niệu có thành phần đa dạng
Dấu hiệu nhận biết sớm sỏi đường tiết niệu
Sỏi thận, sỏi tiết niệu không phải lúc nào cũng gây triệu chứng rầm rộ. Giai đoạn mới hình thành, sỏi nằm trong bể thận có thể không mảy may gây khó chịu, tuy nhiên khi sỏi tăng dần về kích thước và di chuyển theo nước tiểu cọ xát vào niêm mạc đường tiết niệu sẽ gây nên các triệu chứng khác nhau theo vị trí:
| Sỏi thận, sỏi niệu quản | Sỏi bàng quang | Sỏi niệu đạo |
| – Đau vùng hố thắt lưng, mạn sườn, sau đó lan sang bên đối diện, lan xuống bụng và vùng sinh dục ngoài. Trường hợp sỏi lớn, số lượng nhiều gây nên những cơn đau quặn thận dữ dội
– Mót tiểu khẩn cấp, tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu ra máu, nước tiểu có mùi khó chịu – Buồn nôn, nôn mửa – Sốt cao, ớn lạnh |
– Đau nhiều vùng bụng dưới (nữ giới), khó chịu nhiều ở dương vật, tinh hoàn (nam giới)
– Cảm giác nóng rát khi đi tiểu, đi tiểu rắt nhiều vào ban ngày – Tiểu ngắt ngừng – Nước tiểu đục, có màu tối – Tiểu ra máu, tiểu buốt ở cuối bãi
|
– Đau quặn bụng dưới, đau ở tầng sinh môn. Nam giới thường bị đau ở bao quy đầu. Cơn đau quặn thận xuất hiện khi bị bí tiểu hoàn toàn
– Đái khó, đái buốt, đái ra máu ở cuối bãi – Nước tiểu đục có mùi khó chịu khi sỏi gây nhiễm trùng |
Sỏi đường tiết niệu có nguy hiểm không?
Sỏi tiết niệu nếu không phát hiện và điều trị sớm sẽ tăng nhanh về kích thước và số lượng, cản trở lưu thông nước tiểu với những biến chứng nguy hiểm như:
– Tắc nghẽn đường tiết niệu
– Giãn đài bể thận, thận ứ nước, niệu quản ứ nước
– Nhiễm khuẩn tiết niệu, viêm bể thận, viêm thận
– Suy thận cấp, mạn tính
– Vỡ thận: đây là biến chứng nguy hiểm cần cấp cứu ngay lập tức để tránh tử vong
Điều trị sỏi tiết niệu sao để hiệu quả?
Sỏi tiết niệu không phải là bệnh “vô phương cứu chữa” nhưng lại rất dễ tái phát. Hiện nay, các tây có thể cải thiện khá nhanh triệu chứng nếu dùng dài ngày có thể gặp tác dụng phụ. Một số phẫu thuật như tán sỏi bằng sóng xung kích, tán sỏi ngược dòng, tán sỏi qua da,… giúp loại bỏ sỏi nhanh chóng nhưng không phải ai bị sỏi cũng đều phải mổ trừ khi sỏi kích thước quá lớn, không đáp ứng với điều trị nội khoa, gây tắc nghẽn hoặc biến chứng viêm đường tiết niệu. Các phẫu thuật này hiện đại nhưng vẫn có 5 – 9 % người bệnh gặp một số rủi ro như tổn thương đường tiết niệu, nhiễm trùng, chảy máu và không ngăn ngừa được sỏi tái phát. Do đó, cần một giải pháp vừa giúp loại bỏ sỏi, giảm triệu chứng khó chịu và tác động vào căn nguyên gây sỏi để tránh tái phát.
Điều trị triệt để sỏi thận sẽ giúp bảo toàn tốt chức năng đường tiết niệu
Hướng đến mục tiêu điều trị an toàn và bền vững, phương pháp chữa sỏi đường tiết niệu bằng Đông y cho thấy những lợi ích nổi trội. Tiêu biểu không thể không nhắc đến bộ 7 thảo dược Kim tiền thảo, Râu mèo, Râu ngô, Bán biên liên, Hoàng bá, Xa tiền tử, Nhọ nồi với tác động toàn diện vừa giúp lợi tiểu, tăng bào mòn, đào thải sỏi cùng các cặn lắng trên đường tiết niệu từ đó cải thiện các triệu chứng đau lưng, tiểu buốt, tiểu rắt, khó tiểu tiện. Ngoài ra, kết hợp các thành phần này còn kiềm hóa nước tiểu, tăng nồng độ chất chống kết tinh sỏi, giảm đau, kháng khuẩn nên vừa ngăn ngừa sỏi tái phát và biến chứng viêm đường tiết niệu do sỏi.
Hiện nay, việc chữa sỏi tiết niệu bằng Đông y trở lên an toàn và tiện dụng hơn khi 7 vị thảo dược này đã được nghiên cứu, chiết xuất trong viên uống thảo dược có tên thực phẩm bảo vệ sức khỏe Stonebye với liều lượng được tính toán kỹ lưỡng. Đây chính là giải pháp hỗ trợ dành cho người bị sỏi đường tiết niệu.
Stonebye – Giải pháp vàng cho người sỏi thận, sỏi tiết niệu, viêm đường tiết niệu
Bí quyết phòng tránh và ngăn sỏi tiết niệu tái phát
Thói quen sinh hoạt khoa học chính là chìa khóa giúp bạn phòng ngừa sớm ngay tại nhà cũng như tránh tái phát sỏi sau điều trị:
– Uống nhiều nước, tối thiểu 12 cốc nước/ngày tương đương 2, 5 lít nước
– Tăng cường chất xơ từ rau xanh, trái cây tươi, đặc biệt là cam, chanh, bưởi,…
– Bổ sung cân đối hai nhóm dưỡng chất canxi (hải sản, trứng, sữa,…) và oxalat (khoai tây, khoai lang, rau bina,…)
– Giảm lượng muối ăn hàng ngày, không quá 2,3g/ngày
– Ăn ít đạm động vật từ các loại thịt đỏ, nội tạng động vật,… chỉ nên ăn dưới 150g thịt mỗi ngày
– Tránh các chất kích thích như rượu, bia, cà phê, thuốc lá,…
– Giảm lượng đường chế biến, tránh các thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn đóng hộp,…
– Tăng cường tập luyện thể thao đều đặn, kiểm soát cân nặng lí tưởng
– Không nhịn tiểu, đi tiểu ngay khi có nhu cầu
Sỏi tiết niệu hoàn toàn có thể chữa khỏi và tránh được biến chứng nếu can thiệp đúng cách ngay từ sớm và quan trọng nhất là tự nâng cao ý thức phòng bệnh và chữa bệnh của chính bạn.
Ngày đăng: 25/07/2019 | Cập nhật cuối: 26/07/2019
